Kripto paraların adında yer alan kripto kelimesi bu paraların şifreli olarak barındırıldığını göstermektedir. Bu şifreleme işlemiyse ilk kripto para olan Bitcoin ile başlayan blockchain teknolojisinin bir tezahürü olarak yer almıştır.
Bitcoin ile başlayan blockchain yani blok zinciri teknolojisi ile kripto para ismi verilen kod parçacıklarının kimden gelip kime gittiğinin bilgisi sadece işlemi yapan kişiler tarafından bilinebilmektedir. Kripto paraların işlem gördüğü sistemlere doğrudan erişim sağlanabilmekle birlikte kripto para borsaları adı verilen aracı kurumlar üzerinden de işlem sağlanabilmektedir.
İlk kripto para Bitcoin’den sonra maddi değeri en yüksek ikinci kripto para Ethereum (ETH) aslına bakılırsa bir bütün olarak bu sisteme verilen addır. Ethereum sistemi, Bitcoin ile başlayan insanlığın kripto para teknolojisini bir adım daha ileri taşımayı başarmıştır. Ethereum ile Bitcoin’in güvenlik boyutu biraz daha ilerlemiş ve akıllı sözleşme yani smart contract kavramı doğmuştur.
Ethereum’un smart contract özelliği sayesinde büyük meblağ ile yapılan alışverişlerde arada güven unsurunu sağlayan aracı kurumların tamamının gerekliliği sorgulanmaya başlanmıştır. Nitekim bu akıllı sözleşmeler ile örneğin bir ev alım satımı yapıldığında ev alıcıya geçmeden para satıcıya geçmiyor ve bu noktada gerekli tüm önlemler Ethereum para birimi Ether üzerinden alınıyor.
Bu konu hakkında detaylar için Ethereum nedir yazımıza göz atabilirsiniz.
Bu konuya şunun için değinme gereği hissettik. Her ne kadar kripto paraların ilki ve bu teknolojinin kurucusu olarak da adlandırılsa Bitcoin’in kullanıcılarına sunmuş olduğu güvenlik düzeyinin bazı noktalarda yetersiz kaldığı anlar olmuştur. Bitcoin güvenliği ile ilgili ek noktaların neler olduğuna linkteki yazı üzerinden erişebilirsiniz.
Bitcoin için akıllara gelen güvenlik noktası elbette Ethereum için de söz konusudur. Ethereum’u saklarken alınabilen ek güvenlik tedbirlerinden biri onları Ethereum soğuk cüzdan adı verilen USB benzeri donanımlarda saklamaktır.
Biz yine de Ethereum güvenliği için akıllara gelen önemli noktalardan bahsetmek istiyoruz. Ethereum’un ne kadar güvenli olduğuna ve varsa güvenlik açıklarının neler olduğuna daha detaylı bir göz atalım.
Ethereum’u ileri taşıyan yenileme: Ethereum 2.0
Tabii ki Ethereum’un güvenliğinden bahsedeceksek bugüne kadar bu çapta bir kripto parada yapılan en büyük yenileme faaliyeti olan Ethereum 2.0 hakkında bir şeyler söylemeden olmazdı.
Ancak Ethereum 2.0 hakkındaki detaylara ve bunun Ethereum güvenliği ile ilgisine geçmeden önce sadece Ethereum ile ilgili değil tüm kripto paralarla yakından ilgili bir kavramdan bahsetmek istiyoruz: Çatallanma yani orijinal terimiyle fork kavramı.
Fork nedir?
Fork kavramı Türkçeye çatallanma şeklinde çevrilebilir. Çatallanma sözcüğünün çağrıştırdığı ilk anlamı kripto para dünyası için de geçerli olan anlamıdır.
Herhangi bir sebeple – ki bu çoğu zaman güvenliktir – kripto para yazılımlarında meydana gelen değişikliklere fork adı verilmektedir. Örneğin Ethereum fork’u dediğimizde Ethereum piyasasını toptan ilgilendiren bir güncellemeden bahsediyoruz diyebiliriz.
Tüm kripto paralarda forklar yaşanabilmektedir. Hatta bu forklar bazı durumlarda o kadar derinlemesine gerçekleşir ki fork sonucunda fork’un yaşandığı kripto para dışında bambaşka bir kripto para ortaya çıkar.
Bir fork sonucunda ortaya çıkan en ünlü kripto para birimi Bitcoin Cash’tir. Bitcoin’de yaşanan bazı sıkıntıları gidermek amacıyla yaşanan çatallanma sonucunda Bitcoin Cash gibi Bitcoin’den doğan ancak Bitcoin’den tamamen farklı bir kripto para birimi ortaya çıkmıştı.
Fork tarzı işlemler de ikiye ayrılmaktadır. Bunlar; hard fork ve soft fork olarak adlandırılır.
Hard fork, bir kripto parada yaşanan fork’un çok ciddi sonuçlarının olmasıdır. Örneğin; Bitcoin’de yaşanan ve Bitcoin Cash’in doğması ile sonuçlanan fork bir hard fork örneğidir.
Soft fork ise bunun aksine bir kripto para teknolojisi için nispeten daha sade ve basit bir güncelleme olarak düşünülebilir. Soft forklar o kripto parayı kullanan herkes tarafından kabul edilir. Genellikle yapıldığı kripto paranın teknolojisinde görülen iyileştirmeler olarak düşünülebilir.
En meşhur Ethereum forkları
Elbette Bitcoin’de olduğu gibi Ethereum’da da ciddi Ethereum fork vakaları yaşandı. Burada bunların en meşhurlarından bahsedip Ethereum 2.0’a giden yolda Ethereum’u ele alacağız.
Ethereum Classic
Ethereum güvenlik konusundaki en büyük olay, Ethereum Classic’in doğmasına neden olan bir hack olayıdır.
Bundan önce Ethereum ile uygulanabilirliği başlayan akıllı sözleşmelerin bir türü gibi düşünülebilecek DAO’dan (decentralized autonomous organization) yani merkezi olmayan bağımsız organizasyonlardan bahsedelim.
Bu organizasyonlar, herhangi bir merkezi olmayan ve organizasyonun yönetimi konusunda herkesin söz sahibi olabildiği kripto para organizasyonları olarak tanımlanabilir. Ancak bunu sadece para değişimi gibi düşünmemek gerekir. Yine de en çok kullanıldığı alan para alışverişidir.
Ethereum için de kullanıcılardan alınan miktarlar karşılığında kurulan bir DAO’da bir kod eksiği olduğu uyarılarına aldırış edilmedi. Bu DAO içerisinde de çok ciddi bir güvenlik açığı oluşturdu ve bunu kullanan bir hacker bu DAO’nun tüm fonlarını yavaş yavaş çekmeye başladı. Bu fonları çektikten sonra başka bir DAO bünyesinde tutan hacker kendine alana kadar olaya müdahale edilmiş oldu.
Bu olay belki de Ethereum’un en büyük güvenlik açığına ve en büyük Ethereum fork olayına sebep oldu.
Burada çalınan Etherlerin geri alınması için Ethereum Vakfı devreye girdi. Ancak Ethereum kullanıcılarının bir bölümü bu devreye girmenin Ethereum’un temel felsefesine aykırı olduğunu söyleyerek bunu kabul etmediler. Böylece Ethereum’un burada yaşadığı hard fork neticesinde eski Ethereum teknolojisini kullananlar Ethereum Classic adıyla yeni bir coin oluşturdular ve eski sistemde devam ettiler.
Ethereum tarihinde iki farklı fork daha vardır. Ancak bu forklar Ethereum’un güvenlik riskleri neticesinde ortaya çıkmamış olup soft fork olarak nitelebilir. Bunlar; Metropolis, Eth Zero ve yazının başında bahsettiğimiz ve detaylarından birazdan bahsedeceğimiz Ethereum 2.0 olarak da bilinen Serenity forklarıdır.
Gelelim Ethereum 2.0’a
Aslına bakılırsa bir fork olarak başlanan Ethereum 2.0 projesinin bir diğer ismi de Serenity forkudur.
Ethereum 2.0, Ethereum sisteminin tümüyle yenilenmesi, ölçeklenmesi ve tabiri caizse verimliliğinin arttırılmasıdır. Bu güncelleme tamamlandığında beklenti Ethereum’un mevcut işlem kapasitesinden çok daha fazla işlemi yapabilir duruma gelmesidir.
Ethereum 2.0’ın mevcut Ethereum 1.0 olarak bilinen eski Ethereum sürümüyle kıyaslandığında en büyük farkının Ethereum mining işlemlerinde Ethereum bloklarının onaylanması işleminde kullanılan proof of work mekanizmasının proof of stake mekanizmasıyla değiştirilmesi olacaktır.
Bilindiği üzere proof of work mekanizması temelde Bitcoin’in kullandığı bir mekanizmadır. Bitcoin madenciliği için geçerli olan bu sistemi Ethereum da kullanıyordu. Ancak artık bu sistem Ethereum için tamamen değişiyor diyebiliriz. Bitcoin’in madenciliğindeki proof of work sisteminin detayları için Bitcoin madenciliği yazımıza göz atabilirsiniz.
Temelde proof of work de proof of stake de blok güvenliği için kullanılan işlemlerdir. Ancak proof of stake daha az enerji harcayacak bir sistemdir. Zira burada blok işlemlerini onaylama sisteminde bir değişiklik yapılmıştır.
İşte burada yaşanan sistem normalde blokları onaylayan kişilerin blokları onaylama sürelerini uzatmaktaydı. Oysa proof of stake sistemi ile bu süre kısalıyor. Bu da Ethereum blok sürelerini çok kısaltıyor ve verimliliği %100’den daha fazla arttırıyor.
Gelelim bizim yazımızın ana konusu da olan güvenlik konusuna. Ethereum 2.0 daha güvenli olacaktır. Zira proof of stake sisteminde aynı bloğun doğrulanması işlemi daha çok kişi tarafından yapılacak ve bir yerde daha çok kişinin kontrolünde olacaktır.
Yavaş yavaş uygulanarak geçilecek olan Ethereum 2.0 ile Ethereum sisteminin algısı ve güvenlik düzeyinde ciddi bir iyileşme bekleniyor. Aşama aşama geçilecek Ethereum 2.0 için ilk fazlar tamamlanmış durumda. Ancak tüm sistemin Ethereum 2.0’a geçirilmesi için tüm aşamaların tamamlanmasının 2021 sonunu bulacağı öngörülüyor.
Ethereum güvenliği için çalışılan ve tüm güvenlik açıklarını minimuma indirmek isteyen bir sistem. Bu noktada da diğer kripto paralar ile kıyaslandığında Ethereum’u farklı bir yere alabileceğimizi söyleyebiliriz.
Ethereum ne kadar ve Ethereum’un fiyatını neler etkiliyor konularını merak ediyorsanız linkteki makalemize göz atmanızı tavsiye ederiz.
