Chiliz spor kulüplerinin kendi kripto paralarını çıkarmalarına imkân tanıyan ve Ethereum tabanlı kurulmuş bir sistemdir. Bu sistemde Chiliz’in özel olarak teknik bazda sunmuş olduğu bir yenilik yoktur. Burada Chiliz’in varlık amacının spor dünyasını kripto para dünyası ile bir araya getirmek ve kripto paraların tüm dünyada milyarlar tarafından takip edilen spor dünyasına yeni bir heyecan getirmesini sağlamaktır.
Bu anlamda Türkiye’de reel ekonomide kullanımı yasaklanan kripto paralardan farklı olarak doğrudan reel ekonomide karşılığı olmamakla birlikte tüm dünyada spor kulüplerinde kullanılan şekliyle Chiliz, Türkiye’de de kullanılabilmektedir. Bu kullanım elbette Chiliz ile bir mal ya da hizmet satın almak şeklinde bir kullanım olmamakla birlikte örneğin Galatasaray token satın alarak Galatasaray’ın bir maçını izleme şansına sahip olabiliyorsunuz.
Bu anlamda Chiliz’i diğer kripto paralardan ayırmamız gerekiyor. Chiliz’in Türkiye’de kullanım alanı olarak daha farklı bir noktada değerlendirilmesi gerekmektedir.
Bu yazımızda Chiliz’in dünyada en büyük spor kulüplerinde ne şekilde kullanıldığına örnekler verdikten sonra Türkiye’de bugüne kadar kullanıldığı yerlerden bahsetmek istiyoruz.
Chiliz’in bu kullanım alanlarından faydalanmak isteyenler için Chiliz nasıl satın alınır yazımıza göz atmaları gerekebilir. Kulüplerin Chiliz’e genel bakışlarını anlamak için de Chiliz ile ödemenin nasıl yapılacağına yönelik yazımıza göz atmanızı tavsiye ediyoruz.
Dünyada Chiliz ve socios aracılığıyla taraftar token çıkaran en önemli kulüpler
Dünyanın çok önemli spor kulüplerinin birçoğu socios.com ve Chiliz ile anlaşmalar imzalayarak taraftarlarına kendi token’larını ihraç etmeye başladılar. Burada dilerseniz bir es vererek coin ve token kavramların arasındaki farka biraz değinelim.
Bilindiği üzere Chiliz, Ethereum altyapısını kullanan bir token. Token kendi blockchain sistemi ve altyapısı olmayan kripto paralara verilen isimdir. Token ise Chiliz gibi başka blockchain sistemlerini kullanan kripto varlıklara verilen isimdir. İşte Chiliz üzerinden üretilen taraftar token’ları da bu anlamda token olarak adlandırılmaktadır.
Dünyanın en önemli spor kulüplerinden Chiliz ile anlaşma imzalayarak kripto para piyasasına giriş yapan bazı spor kulüplerini şu şekilde belirtebiliriz.
Barcelona fan token (BAR)
Haziran 2020’de socios.com ile anlaşma imzalayan Barcelona, kendi fan token’ını piyasaya sürdü. Chiliz ve socios.com’un 2018 yılında taraftar token’ları kavramını gündeme getirdiği düşünüldüğünde Barcelona’nın bu sisteme oldukça hızlı entegre olduğunu söyleyebiliriz.
Barcelona token’ın arz edilmeye başlandığı 2020 yılının 22 Haziran tarihinde Chiliz’in piyasa değeri 0.014 $ civarındaydı. Nitekim sadece bu gelişme Chiliz’in piyasa değerini çok da yükseltmiş gibi görünmüyordu. Ancak Barcelona’nın Chiliz ile anlaşma imzaladıktan sonra taraftar token çıkaracağının mayıs ayında belli olmasının ardından o tarihlerde 0.008’lerde olan değeri token’ın çıktığı tarihe kadar yükselmeye devam etti. Yani piyasa bu haberi oldukça olumlu buldu diyebiliriz.
Bilindiği üzere Chiliz ile taraftar token’ı alan taraftarlara kulüpleri bazında bazı ayrıcalıklar sağlanmaktadır. Barcelona token ile Barcelona taraftarlarına bugüne kadar sağlanan bazı ayrıcalıkları da şu şekilde belirtebiliriz:
- Barcelona, yaptığı bir anket ile kendi taraftar token’ları olan taraftarlarına kulübün soyunma odasındaki oda kaplamasının renginin ne olması gerektiğini sormuştur. Karar tamamen bu anket sonuçlarına göre verilmiştir.
- Barcelona fan token’ı olan taraftarlar maç günü stadyumda çalınacak müzikleri yapılan anket sonucunda belirlemektedir.
- Kaptanlık pazubandında yazılacak mesaj da yine Barcelona token’ı olan taraftarlar özelinde yapılan bir anket ile belirlenmiştir.
Juventus fan token (JUV)
Juventus’un Chiliz ve socios.com ile iş birliği yaparak Juventus taraftarlarına hitaben piyasaya çıkarmış olduğu Juventus coin 28 Ocak 2020’de piyasaya sürüldü ve işlem görmeye başladı. Aslına bakılırsa Chiliz ve socios.com projesinin ilk büyük anlaşması ve işi de Juventus ile yaptığı bu token anlaşmasıydı.
Juventus token’ın piyasada yer almasından önce 0.007 $ seviyelerinde olan Chiliz, Juventus’un token’ı piyasaya çıktıktan sonra o zamana kadarki tarihindeki en büyük sıçramalardan birini yaparak 0.013 $ seviyesine çıkmıştır.
Juventus’un token çıkardıktan sonra taraftarlarına sunduğu olanakları şu şekilde belirtebiliriz:
- Chiliz ile Juventus token sahibi taraftarlar Juventus’un stadyumunda gol atıldıktan sonra çalınacak şarkının ne olacağına yapılan anketle karar verdiler.
- Yine Juventus token sahipleri, Juventus tarafından düzenlenen bir etkinlikle takımın otobüsünün ne renkte olacağının kararını verdiler.
- Kulüp taraftarlarına Juventus’un meşhur J ikonunu yeniden tasarlamaları için bir etkinlik düzenlendi. Bu etkinlikte iletilen binlerce ikonun en iyi 5 tanesi seçilerek Juventus token’a sahip olan taraftarların verdiği oylar neticesinde bir tanesi resmi Juventus ürünü olarak mağazalarda ve internette satılmaya başlandı.
Paris – Saint Germain fan token (PSG)
Chiliz ve socios ekosisteminde kendine yer bulan ve taraftar token’larını satmaya başlayan dünyaca ünlü kulüplerden bir diğeri de Paris – Saint Germain kulübüdür. Kulüp, Chiliz ile yapacağı iş birliğini 2018’de duyurmasına rağmen PSG token’ının çıkması da Juventus token ile aynı tarihe yani Ocak 2020’ye kadar sarkmıştır. Zaten Juventus ve PSG token’larının aynı ay içerisinde çıkması o ayda Chiliz’in dikkatleri üzerine en çok çeken token olmasını sağlamıştır.
PSG token da yine diğer taraftar token’ları sahiplerine kulüplerinin alacakları bazı kararlarda pay sahibi olma imkânı sunmaktadır. Paris – Saint Germain’in bugüne kadar kendi token’ı ile taraftarlarına verdirmiş olduğu bazı kararları şu şekilde belirtebiliriz:
- Tıpkı Barcelona gibi PSG de kaptanlık pazubandında yazacak metni PSG token sahibi olan taraftarlarının oy kullandığı bir anket ile belirlemiştir.
- Kulübün bir sezon içerisindeki en iyi defans oyuncusunun kim olduğu da yine PSG token sahibi taraftarlar tarafından belirlenmiştir.
- 2019 – 2020 sezonunun en iyi PSG golü de yine PSG token taraftarlarının oy kullanmış oldukları bir anket sonucunda belirlenmiştir.
Türkiye’de Chiliz ve socios aracılığıyla taraftar token çıkaran en önemli kulüpler
Türkiye’de Chiliz’in sunmuş olduğu blockchain platformu aracılığıyla taraftar token’ı çıkaran birbirinden önemli kulüpler vardır. Bunlar arasında yer alan Göztepe, İstanbul Başakşehir ve Alanyaspor kulüplerinin çıkarmış oldukları token’lar henüz oldukça yeni token’lar olması sebebiyle gözle görülür bir gelişme gösterememiştir. Bu nedenle nispeten daha eski mazileri olan Galatasaray token ve Trabzonspor token’la ilgili detaylardan bahsedeceğiz.
Galatasaray token (GAL)
Şubat 2020’de socios.com platformunun anlaşmalı olduğu borsalar ve yine Chiliz’in kendi platformlarında halka arzı gerçekleşen Galatasaray token, ülkemizin kripto para ihracına başlayan ilk spor kulübüdür.
O günden bugüne gelindiğinde kendi token’ı ile taraftarlarına çok farklı etkinlikler düzenleyen Galatasaray kulübünün Galatasaray token sahibi taraftarlarına kulüp içerisinde sunmuş olduğu bazı söz haklarını şu şekilde belirtebiliriz:
- Türk Telekom Stadyumu’nda takımın ısınması esnasında çalınacak şarkılara Galatasaray token’ı olan taraftarlar karar veriyorlar.
- Galatasaray token sahibi taraftarlar kulübün efsane maçlarından hangilerinin GS Tv’de yayınlanacağının kararını anketler ile veriyorlar.
- Galatasaray token sahibi taraftarlar kulübün soyunma odasının dizayının hangi renkler ile yapılacağının kararını veriyorlar.
Trabzonspor token (TRA)
Yine ülkemizin en önemli futbol kulüplerinden biri olan Trabzonspor da kendi taraftar token’ını piyasaya 22 Eylül 2020 tarihinde piyasaya sürmüştür. O tarihten bugüne de Trabzonspor’un taraftar token’ı TRA ile ilgili aktif bir şekilde etkinlikler geliştirmeye devam edilmektedir.
Trabzonspor taraftarları da yine kulüp otobüslerinin rengini TRA sahibi taraftarlar aracılığıyla belirlemiştir.
Trabzonspor, takımın geleceği ile ilgili planları ve kamuoyu aydınlatmalarını da yine TRA sahibi taraftarlara daha erken bildirme kararı almıştır.
