Cardano icat edildiği günden bugüne oldukça iddialı bir kripto para olarak piyasada yer almayı başardı. Görece yeni bir altcoin olmasına rağmen tüm kripto paralar arasında 71 milyar doları aşan piyasa payı ile en büyük Pazar payına sahip 4’üncü kripto para olma başarısını coinmarketcap verilerine göre göstermeyi başarmıştır.
Böylesi güzel bir yatırım olma başarısını gösteren Cardano’nun bu kadar çok ilgi görmesinin elbette belli başlı sebepleri vardır. Bunlar arasında en çok ilgi çekeni ise onun yeni nesil bir kripto para olmasını sağlayan üretim teknolojisidir.
Bilindik şekliyle bir mining yöntemi olmayan Cardano’nun üretimindeki anahtar kavram PoS olarak adlandırılan hisse kanıtı yöntemidir. Bu yöntem, Cardano’nun üretimindeki enerji tüketimini çok ciddi ölçüde düşüren bir yöntemdir.
Gelin şimdi hep birlikte Cardano madenciliği ve Cardano üretimi nasıl yapılır detaylarıyla göz atalım.
Ancak öncesinde Cardano’nun ne olduğu hakkında detaylı bilgi almak isteyenleri Cardano nedir yazımızın linkine yönlendirmek istiyoruz.
Cardano nasıl üretilir?
Kripto paraların mucidi Bitcoin’in üretimi için kullanılan sisteme Bitcoin madenciliği adı veriliyor. Bunun sebebi bu üretim esnasında çok güçlü işlemcilere sahip olan bilgisayarların karmaşık matematik işlemlerini çözmeleri ve bu işlemleri yaptıklarına dair bir kanıt sunarak Bitcoin bloklarının birbirlerine transferlerini onaylamalarıdır. Her yeni bir onay için sistem tarafından üretimi yapan kişiye belli miktarda Bitcoin ödül olarak verilmektedir. Bu şekilde işleyen sisteme de Bitcoin madenciliği ismi verilmektedir.
Bitcoin’de sistemi tamamlayan bu işleme PoW adı verilmekte ve cihazlar çalışarak blok transferlerini onaylamaktadır. Bu onay işlemi cihazların çalışması gibi bir zorunluluk gerektirdiği için de blok transferinin kanıtını çalışarak sunan cihazların sundukları bu kanıta iş kanıtı anlamında proof of work adı verilmiştir.
Cardano’da ise durum şu açıdan farklıdır: Doğrudan cihazlar çalışmaz ve doğrudan Bitcoin üretimi anlamındaki Bitcoin madenciliği Cardano için yapılmaz. Cardano blockchainleri PoW yani iş kanıtı yerine PoS yani hisse kanıtı adı verilen sistem ile çalışmaktadır. Dolayısıyla Cardano’nun toplamdan pay alan hisselerini toplayan kişilerin Cardano üretiminde rol alması mümkün olmaktadır.
Dolayısıyla soruyu bu noktada şuna çevirmek daha doğru olacaktır: “Cardano’yu nasıl hisse gibi kullanabilirim?” Ya da daha teknik bir tabirle Cardano nasıl stake edilebilir?
Cardano’nun stake edilmesi onun bir yerde stoklanması gibi bir şeydir. PoS nedir detaylarına az sonra değineceğiz. Ancak temelde Cardano tarafından desteklenen bir wallet uygulamasında sahibi olduğunuz ADA’ları bulundurmanız onu stake etmeniz için yeterlidir. ADA cüzdanları hakkında detaylı bilgiyi linkte yer alan ADA cüzdanı yazımızdan edinebilirsiniz.
Cardano için PoS (proof of stake) neyi ifade eder?
Sahibi olduğunuz ADA varlıklarını ADA cüzdanınızda ya da kripto para borsasında sadece tutarak üretilen ve bloku tamamlanan her yeni ADA için belli yüzdeye sahip bir miktar ADA ile ödüllendirilirsiniz. PoS olarak bilinen hisse kanıtı süreci Cardano işlemleri için mevcut ADA’ları kullanmaktadır.
ADA madenciliği olarak da adlandırılabilecek bu süreçteki mantık basittir. Elinizde ne kadar çok ADA varsa her yeni işlemde oluşan bloklar karşısında daha çok ADA kazanırsınız.
Elinizdeki ADA’ları bütünden bir hisse gibi kullanmanızın iki yolu vardır. Bunlar; ADA’yı bir kripto para borsasında barındırmak ya da Cardano tarafından desteklenen bir cüzdanda onu barındırmak.
ADA üretiminde sahibi olduğunuz ADA’ları kullandırabileceğiniz platformlar Cardano platformu tarafından belirlenmiş belli başlı platformlardır. Bu nedenle yatırımlarınızı bu platformlarda tutarak ADA stake yapılabilir.
Kısacası ADA stake etmenin mantığı cüzdanınızda belli süreliğine ADA barındırmaya ve bunu kullanmamaya dair verdiğiniz taahhüde karşılık size belli miktar ADA’nın ödül olarak verilmesidir. Kısacası geleneksel finans piyasalarındaki faiz mantığından çok da bir farkı yoktur.
Cardano stake sisteminin kullanıcılara sağladığı avantajlar
Cardano’nun klasik madencilik sisteminden farklı olarak kullandığı bu stake sisteminin klasik Bitcoin madenciliği ile karşılaştırıldığında çok önemli avantajları bulunmaktadır. Bu avantajları şu şekilde sıralayabiliriz:
- Stake işlemleri stake yatırımcılarının birleşerek oluşturdukları mining havuzları gibi stake havuzlarında yapılabilmektedir. Stake işlemlerini bu havuzlarda yapmak daha düşük miktar ADA ile daha çok kazanmayı sağlamaktadır. Bu nedenle stake havuzu ile ADA stake’i yapmaları daha mantıklı görülmektedir.
- ADA stake’i her şeyden önce yatırımcılarına pasif gelir elde etme fırsatı oluşturmaktadır. Bu pasif geliri kullanarak sadece ADA yatırımınız olduğu için ADA kazanabilirsiniz. Yatırım miktarınız az ise kurulmuş olan havuzlara katılarak onlarla stake yapabilirsiniz. ADA stake’inin en güzel yanıysa bu stake işlemlerinde herhangi bir harcama ya da enerji tüketimi yapmanıza gerek olmamasıdır. Zaten bu nedenle buradan elde edilen geliri pasif gelir olarak adlandırdık.
- Cardano stake etmenin doğrudan stake yatırımı yapan kişiye değil ancak Cardano ağına katkısı ağın merkezsizleşmesine katkıda bulunması olarak belirtilebilir. Cardano, bu merkezsizliğin boyutunu arttırmak için stake havuzlarını küçük tutmuştur. Bu sayede Cardano platformunun üretimini sağlayan kaynağın tek bir ekibe geçmesini de önlemek amaçlanmıştır.
- Cardano stake etmenin bir diğer avantajı da yeni başlayanların bile kolaylıkla yapabileceği bir işlem olmasıdır. Cardano stake etmek için bir teknik bilgiye ya da ek bir donanıma ihtiyaç duyulmamaktadır. Bu da ADA stake’in çok kolay bir şekilde uygulanabilecek bir yöntem olmasını sağlamaktadır.
Cardano stake havuzlarının maliyeti var mı?
Burada pasif gelir desek de halihazırda düşük ADA yatırımlarının bir araya gelerek toplu stake yapmaya fırsat sunan stake havuzlarına katılmanın belli bir maliyeti mevcuttur. Bu maliyet stake havuzunu kuran kişilerin bu havuzun devamını sağlamak için yaptıkları sunucu harcamaları ve havuz güvenliğini sağladıkları için yapılmaktadır.
Stake havuzlarıyla ilgili bilinmesi gereken kavramları şu şekilde belirtebiliriz:
- Havuz Taahhüdü: Bir stake havuzuna katıldığınızda o havuzun yöneticileri havuza katılan kişilere karşı bazı sorumluluklara sahiptir. İşte havuz taahhüdü havuz yöneticilerinin bu sorumluluklarını yerine getireceklerine dair vermiş oldukları bir taahhüttür.
- Havuz Marjı: ADA stake’i yapılan her havuzda dağıtılacak kâr marjı bellidir. Buna havuz marjı adı verilmektedir. Bu marj, havuz yöneticilerinin belirlediği bir orandır. ADA stake havuzuna girerken muhakkak havuz marjı kontrol edilmelidir.
- Havuz performansı: Havuza girmek ile bireysel olarak stake yapmak arasındaki fark olarak da tanımlanabilir. Bir havuza girerek ADA stake’i yapmak isteyenlerin havuza dahil olmadan önce muhakkak o havuzun performansına dair bilgi sahibi olması gerekmektedir.
