Kripto paraların en önemli özelliklerinden biri olan internet ağını kullanarak güvenli bir şekilde maddi değeri olan varlıkları saklamaları Bitcoin ile icat edilen bir sistemdir. Ancak her şeyde olduğu gibi Bitcoin’in başlattığı bu sistemde de belli başlı eksiklikler mevcuttur.
Bu eksikleri tamamlamak ve daha gelişmiş bir kripto para deneyimi sağlama iddiasıyla piyasaya her geçen gün daha farklı altcoinler sürülmektedir. Bu altcoinlerin son zamanlarda dikkatleri üzerine çekenlerinden biri de Cardano (ADA) coindir.
Kripto para konusundaki otoriteler Cardano’yu üçüncü nesil kripto para olarak tanımlamaktadır. Bu tanımlamalara göre Bitcoin ilk nesil kripto para iken Ethereum ikinci nesil olarak tanımlanmıştır.
Cardano’yu gerek güvenliği gerekse pratikliği noktasında gelişmiş bir kripto para platformu olarak tanımlamak mümkündür. Biz de bu yazımızda Cardano’nun özellikle güvenlik anlamında rakiplerinden daha ileri noktada olmasını sağlayan özelliklerinden bahsetmek istedik.
Öncesinde Cardano’nun güvenli bir şekilde nasıl gönderildiğini öğrenmek isterseniz linkte yer alan yazıdan bunu kolayca öğrenebilirsiniz.
Şimdi biz Cardano’da blockchain teknolojisine ek olarak sunulan ve güvenliği arttıran unsurlara odaklanalım.
Cardano güvenliğini arttıran unsurlar
Cardano’nun güvenliğini arttırıcı en büyük yeniliği Ouroboros ismi verilen algoritmik bir konsensüstür. Ouroboros algoritması, konsensüs olma özelliğini detaylarını Cardano madenciliği yazımızda açıkladığımız PoS hisse kanıtı sisteminden almaktadır.
Ouroboros nedir?
Bilindiği üzere Cardano oluşturulurken ve geliştirilirken 3 farklı kuruluşla yola çıkmıştır. Bu kuruluşlar hala daha aktif bir şekilde Cardano’nun geliştirilmesine yönelik sorumluluklarını sürdürmektedir. Bu kuruluşlar; Cardano Vakfı, IOHK ve EMURGO isimli kuruluşlardır.
Bu kuruluşlar arasında yer alan IOHK yani Input Output Hong Kong kuruluşu Ouroboros’un arkasındaki kurum olarak belirtilebilir.
IOHK’nın çabaları sonucunda geliştirilen Ouroboros ise tamamen yeni bir blok zincir algoritmasıdır. Bu algoritma sayesinde Cardano’ya hakemli kripto para ismi verilmiştir. Burada kastedilen hakemli ifadesi bildiğimiz akademik anlamdaki hakemli ifadesi ile aynı anlama gelmektedir.
Cardano platformunda katılan her nodülün oraya nasıl geldiği ve ne şekilde platformda yer aldığına dair tüm detaylar belli hakemler tarafından irdelenerek sisteme dahil edilmektedir. Akademik kuruluşlar ve farklı devletlerle sürekli iş birliği yapan IOHK, Cardano’nun hakemli sistemini geliştirmek için çalışmalar yapmaya ve Ouroboros algoritmasının gücünü arttırmasını sağlamaya çalışmakla sorumludur diyebiliriz.
Ouroboros IOHK bünyesinde çalışan bilim adamlarından Profesör Aggelos Kiayias önderliğinde çalışmalarına başlayan bir ekip tarafından oluşturulmuş bir yöntemdir. Zaten süreci hakemli yapan şeylerden biri de bu algoritmanın geliştirilmesidir. Nitekim Ouroboros, geliştirildikten sonra matematiksel olarak güvenli olduğu kanıtlanmış ilk proof of stake (PoS) protokolü olmayı başarmıştır.
Gelişme işlemi tamamlandıktan sonra katıldığı Crypto 2017 konferansında uluslararası hakem incelemesinden başarıyla geçmiştir. O kadar ki yine bu konferanstaki incelemesinden alınan sonuç, her zaman birinci derece güvenlik sunan Bitcoin ile yarışacak ölçüde geniş bir güvenlik ağını tam âdem – i merkeziyet ile kullanıcılarına sunan bir kripto ağı olduğu da yine belirtilmiştir.
Cardano madenciliği yazımızda da belirttiğimiz gibi proof of stake (PoS) protokolü, Bitcoin’in kullanmış olduğu proof of work (PoW) protokolünden oldukça farklı, yenilikçi ve enerji tasarrufu sunan bir protokol olmasıyla ön plana çıkmaktadır. PoW protokolünde madenciliği yapan cihazlar birbirlerine rakip gibidirler ve yaptıkları madencilik bu nedenle her geçen gün daha çok enerji tüketilmesine ve daha büyük karbon ayak izine neden olmaktadır.
Zaten bugün Bitcoin’e ve onun kurmuş olduğu sisteme yöneltilen en büyük eleştiri Bitcoin’in madenciliği için harcanan enerjinin çok yüksek bir tüketim seviyesinde olması durumudur. Zira Bitcoin üretmek için harcanan yıllık enerji miktarı İsviçre’nin ülke olarak tükettiği enerjiden yüksektir. Bunun da en önemli sebebi PoW protokolü ile cihazların birbirine rakip olacak şekilde üretim yapmasıdır.
Oysa PoS’de durum böyle değildir. Halihazırda ADA yatırımı olan kişilerin bu yatırımlarını belli bir süre kullanmayacaklarını taahhüt ederek bu yatırımlarından faiz alır gibi onları kullandırmaya gönüllü olarak izin vermeleri şeklinde gelişen bir üretim sistemi Cardano için benimsenmiştir. Buradaki en önemli püf nokta, yeni blok işleminde işlemi onaylayacak ve buna kanıt sunacak kişinin rastgele seçilmiş olmasıdır.
Kendi ADA coinlerini kullandırmak isteyen kişiler arasından rastgele seçilecek bir kişinin işleme kanıt sunulmasıyla işlem gerçekleşir ve yeni blok üretilmiş olur. Bu da hem blok zincirine getirilmiş yeni bir yaklaşım olarak dikkat çekmekte hem de ADA üretiminde PoW protokolü kadar yüksek enerji tüketilmesine gerek kalmamaktadır.
Ouroboros’a yapılan her yeni ekleme, akademik düzeyde bir doğruluğu temsil eder. Ayrıca ADA’nın sahibi olduğu Ouroboros algoritmasında kripto para teknolojilerinin olmazsa olmaz prensiplerinden biri olan âdem – i merkeziyetçilik Ouroboros sayesinde daha iyi sağlanmaktadır. Zira Ouroboros sayesinde yeni ADA işlemine verilecek kanıt hissesi tam manasıyla rastgele bulunmaktadır. Bu da gerek üretimde gerekse blok işlemlerinde takip edilebilirliği sıfırlayan bir unsurdur. Güvenliği de ekstra kuvvetlendirmektedir.
Cardano’nun yeni yol planı
Cardano, kuruluş tarihi olan 2017’den bugüne kendisine bir yol haritası çizmiş ve ilerleyen süreçte bu yolu ne şekilde takip edeceğini de en baştan ortaya koymuştur. 5 farklı dönemi kapsayan Cardano yol haritasındaki bu dönemler Byron, Shelley, Goguen, Basho ve Voltaire olarak isimlendirilmiştir. Bunlar Cardano’da yaşanan ve yaşanacak forkların isimleridir.
Şu an 2020’den beri Shelley güncellemesi dönemini devam ettiren ADA’nın en son 2021’in baharında yapmış olduğu Alonzo alt fork’u Cardano’nun akıllı kontratlarının daha sağlam temellere oturmasını sağlayacak bir gelişme olacaktır.
Cardano’nun özellikle akademik camiada kabul görmesi ve sürekli yeni araştırmalarla kendini geliştirmek için bir uğraş içerisinde olan yapısı sayesinde kripto para teknolojilerine yeni bakış açıları kazandıracaktır. Yenilikçi yapısı ve hızlı adaptasyonuyla Ethereum’a sağlam bir rakip olduğuna şüphe yoktur.
Daha uzun vadede akıllı kontratları hayatımızın her alanında kolayca kullanmamızı sağlayacak Cardano platformunun bu özelliklerinin dikkate alınması ve her haliyle geleceğin en önemli coinlerinden biri olacağının bilinmesi ve yatırım yapacakların da yatırım tercihlerini bu yönde geliştirmelerinde fayda bulunmaktadır.
